Ziekte en gezondheid worden in de traditionele Chinese geneeskunde bekeken vanuit het kader van energie, de zogenoemde levensenergie, oftewel ‘Ki’ in het Japans (Chi in het Chinees). Ki stroomt door alles wat leeft en is ongrijpbaar voor ons als mens, omdat we het niet kunnen vastpakken en niet direct kunnen zien. We kunnen het wel voelen.
De oude Chinezen ontwikkelden door middel van contact, observatie en (eeuwenoude) ervaring een systeem van meridianen met honderden meridiaanpunten. Meridianen zijn energiebanen in het lichaam waardoor Ki stroomt en die in verbinding staan met alle structuren, cellen, weefsels, organen, systemen en levensfuncties in ons lichaam. Ieder onderdeel in het lichaam functioneert in relatie tot een andere structuur.
De punten van de meridianen heten in het Japans tsubo, wat stopfles of kruik betekent. Tsubo’s kunnen stress of vermoeidheid opslaan. Druk geven op deze punten geeft verlichting. De eeuwenoude ervaring van Chinezen leert ons dat aandacht geven aan pijn in het lichaam een natuurlijke reactie van het lichaam is en dat het helend werkt. Door aanraking herstelt de conditie van een probleemgebied. Dat kunnen we zelf ervaren als we bijvoorbeeld last hebben van stijfheid, een tinteling of pijn op een bepaalde plek in ons lichaam. Onze instinctieve reactie is dan dat we dat gebied aanraken om de pijn te verzachten.
Bij een goede gezondheid stroomt Ki gelijkmatig door de meridianen en is er sprake van een sterk zelfhelend vermogen. Dit zelfhelend vermogen wordt bij Shiatsu aangesproken door contact te maken met Ki. Klachten ontstaan wanneer er een onbalans is in Ki en onze energie niet vrij kan stromen. Op plekken waar weinig energie stroomt, kan een leegte ontstaan; op andere plekken in het lichaam een spanning of stagnatie. De manier waarop Ki zich in de meridianen openbaart, vertelt ons veel over onze gezondheid. Het doel van een Shiatsu-behandeling is om Ki te herstellen, te ondersteunen of te versterken om zo meer balans te creëren. Harmonie in het lichaam is noodzakelijk om ons gezond en energiek te voelen.
De meridianen hebben de namen gekregen van organen, zoals bijvoorbeeld de longmeridiaan of niermeridiaan. Dit kan soms verwarring geven, aangezien een orgaan in de traditionele Chinese geneeskunde meer omvattend is dan dat wij in de westerse geneeskunde kennen. In de traditionele Chinese geneeskunde is een orgaan een verzameling van fysiologische functies, weefsels en zelfs emoties. De levermeridiaan bijvoorbeeld gaat niet alleen over het orgaan de lever, waarmee deze wel verbonden is, maar ook om de hormooncyclus, het zicht van de ogen en de emotie woede en frustratie. Wanneer de levermeridiaan behandeld wordt, hoeft dit niet direct te betekenen dat er een probleem is met het orgaan de lever. Er kan dan ook een onbalans zijn in de hormooncyclus of sprake van boosheid. En zo brengt iedere meridiaan verschillende eigenschappen en functies met zich mee.